Dr. ir. Jasper van Kuijk onderzocht waarom apparaten vaak zo lastig te bedienen zijn. Hij promoveerde op 13 december aan de TU Delft op dit onderwerp. Zijn werk resulteerde in 25 aanbevelingen voor verbetering van gebruiksvriendelijkheid van producten, die vooral nuttig zijn voor managers.
De Volkskrant stelde Van Kuijk een aantal vragen:
Wat zijn de belangrijkste miskleunen?
‘Veel bedrijven zien innovatie als iets louter positiefs. Innovatie is mooi, maar voor de interactie tussen mens en product betekent elke innovatie nieuwe onzekerheid. De les is dus dat je op het gebied van gebruiksinterfaces alleen iets nieuws moet maken als het oude niet meer werkt. En wat wél werkt, moet je vooral in heel veel producten toepassen.
‘Kijk naar Nokia bijvoorbeeld. Die hebben misschien wel zesduizend modellen, maar maar zes verschillende gebruiksinterfaces. Microsoft heeft een keer gezegd dat het uitontwikkelen van een goede interface zeven jaar duurt. Wees dus blij als iets werkt en behoudt dat.’
Andere lessen?
‘Samenwerking tussen verschillende afdelingen en betrokkenen is cruciaal gedurende het hele proces. Nu doet de ontwerper vaak zijn dingetje, dan gaat de interactiespecialist ermee aan de slag, dan degene die met gebruiksgemak bezig is. Het helpt voor de communicatie ook niet als de software op het ene werelddeel wordt gemaakt, de hardware op een ander, en het ontwerp weer ergens anders.’
Bij sommige producten lijkt het alsof ze niet getest zijn op gebruikers.
‘Er wordt vrijwel altijd getest op gebruikers, maar niet altijd op de juiste manier. Nu gebeurt dat vaak helemaal aan het eind van het proces, met een grote groep mensen. Want alleen dan zegt het echt iets, denken veel bedrijven. ‘Je moet gebruikers juist gedurende het hele proces erbij betrekken en steeds laten werken met proefmodellen. Je kunt veel beter tien keer kleine tests doen met vijf proefpersonen gedurend het hele ontwerpproces, dan één keer met vijftig man helemaal aan het eind.’
Wat is het ultieme ‘gebruiksgemakkelijke’ product?
‘Dat bestaat niet. Gebruiksgemak is afhankelijk van de persoon, de situatie, het product en het moment waarop het gebruik wordt.’
Bron: Keuning, W., ‘Gebruiksgemak elektronica ver te zoeken’; interview promovendus Jasper van Kuijk. Volkskrant, 15 december 2010, p. 26.
De 25 aanbevelingen voor gebruiksvriendelijkheid van Van Kuijk
Gebruiksgemak
1. Begrijp gebruiksvriendelijkheid, en wat het betekent voor uw producten.
2. Analiseer de consequenties van gebruiksvriendelijkheid voor uw bedrijf.
3. Bepaal of gebruiksgemak prioriteit moet krijgen
Team
4. Het hele ontwikkelteam moet ‘user-centred design skills’ hebben, en deze van het begin af aan gedurende het hele proces toepassen.
5. Zet het hele team bij elkaar in één ruimte.
6. Geef de ontwikkelaars feedback, hou ze gevoelig voor de behoeften van gebruikers.
7. Zet ervaren mensen in het team, en probeer ze te houden.
8. Laat ontwerpers niet teveel doen wat ze zelf willen.
Proces
9. Het proces moet ruimte geven aan methodes die de gebruiker centraal stellen.
10. Denk in termen van ontwikkeling, eerder dan in termen van design.
11. Houd het concept in de gaten, maar vergeet de details niet.
12. Pas ‘guerilla usability’ technieken toe om gebruikstesten goedkoop te houden.
13. Voer in een vroeg stadium gebruikstesten, simulaties en evaluaties uit.
14. Test en evalueer eerst zelf en in eigen kring, voordat met derden getest gaat worden.
15. Communiceer veel over je onderzoeksbevindingen en conclusies.
16. Selecteer de juiste functionaliteit.
Project
17. Geef meer ontwerpvrijheid.
18. Vernieuw de user interface niet, denk in generaties en families.
19. Schrijf geen vaste methode voor voor het ontwerpen van gebruiksvriendelijke producten.
Bedrijf
20. Breng de organisatie in lijn met de behoeften van de gebruikers.
21. Zorg voor topmanagement dat gebruiksvriendelijkheid begrijpt en prioriteit geeft.
22. Stel de gebruiker centraal in de bedrijfscultuur.
Markt
23. Laat de gebruikers het product proberen vóór ze het kopen.
24. Houd grip op de verkoopkanalen.
25. Adverteer niet expliciet met gebruiksvriendelijkheid.
Toelichting op deze aanbevelingen is te vinden op het weblog van Van Kuijk, te downloaden in de vorm van een pdf, of te bestellen als set kaarten.
